Początków osadnictwa na ziemiach należących obecnie do Gminy Świerklaniec należy szukać w wiekach średnich. Pierwsze zapiski dotyczące wsi Orzech pochodzą z 1277 roku. Przełomowym momentem dla rozwoju tej ziemi było wygaśnięcie piastowskiej linii książąt bytomskich i podział ich dóbr. Konsekwencją było ufundowanie przez księcia oleśnickiego Konrada II zamku w Świerklańcu w drugiej połowie XIV wieku. Od 1498 roku ziemie te znalazły się pod panowaniem księcia opolskiego Jana II zwanego Dobrym, a po jego śmierci w 1532 roku przeszły w ręce Jerzego Brandenburskiego z dynastii Hohenzollernów. Kolejny raz ziemia świerklaniecka zmieniła swojego właściciela po wojnie trzydziestoletniej na rzecz Habsburgów.
Ostatecznie w roku 1629 Świerklaniec został przekazany rodzinie Henckel von Donnersmarck, która panowała w nim do 1945 roku.
Okres panowania rodziny Henckel von Donnersmarck to czas rozbudowy i modernizacji ziemi świerklanieckiej. Dokonali oni przebudowy średniowiecznego zamku w Świerklańcu na nowożytna rezydencję renesansową wraz z parkiem. Około 1876 roku zakończono budowę w Świerklańcu pałacu tzw. "Małego Wersalu" będącego założeniem pałacowo - parkowym stanowiącym jedną z najokazalszych rezydencji ówczesnej Europy. Niestety zarówno zamek jak i "Mały Wersal" zostały zdewastowane i spalone w 1945r. Poza przebudową zamku świerklanieckiego, oraz budową "Małego Wersalu" rodzina Henckel von Donnersmarck na terenie obecnej gminy dokonała wielu innych inwestycji. Wprowadzali oni wszelkie nowinki techniczne. Ich rezydencje były w pełni skanalizowane, wodę doprowadzano miedzianymi rurociągami, park oświetlony był latarniami na biogaz. (jedno z pierwszych tego typu rozwiązań w Europie). Znane i cenione były istniejące tu gospodarstwa warzywne, ogrodnicze i sady owocowe.
Budynkiem pozostałym po Donnersmarkach w Świerklańcu, który ocalał od zniszczenia jest "Pałac Kawalera" znajdujący sie w świerklanieckim parku, będący dzięki swej działalności wizytówką Gminy Świerklaniec. Zbudowany on został w latach 1903 - 1906 wedłu projektu Ernesta von Ihne, na przyjazd cesarza Wilhelma II. Jest to budynek piętrowy z arkadowym portykiem z podjazdem. Przed wejściem do budynku znajdowały się cztery rzeźby z brązu przedstawiające bawiące się dzieci. Odrestaurowany po wojnie, służył jako ośrodek szkolenia kadr dla górnictwa. W 1992 roku przeszedł na własności Gminy Świerklaniec.
W parku w Świerklańcu znajduje się kościółek z mauzoleum rodzinnym. Kościółek i mauzoleum został wzniesiony w latach 1895 - 1897 - na wzór berlińskiego Monbijou wg projektu znanego ówczesnego architekta Juliusa Raschdorffa z Pszczyny. Ewangelicka świątynia przeznaczona była dla urzędników hrabiego Donnersmarcka. Mauzoleum połączone jest z kościołem krużgankiem o bogato zdobionych łukach i filarach. Kaplica grobowa zbudowana na planie krzyża otoczona kutym metalowym ogrodzeniem. Pochowany był tutaj między innymi książę Guido. W 1945 roku zarówno kościół, jak i mauzoleum zostały zniszczone i splądrowane. Odbudowano je i konserwowano w 1957 roku, a w 1959 roku wydano zakaz odprawiania tam nabożeństw. Wyremontowany w latach 1980 - 1983 . Obecnie filia rzymsko - katolickiej parafii w Świerklańcu.
W Nakle Śląskiem również zachowały się zabytki po rodzinie Donnersmarcków. Między innymi kościół parafialny pod wezwaniem Najświętszego Serca Jezusowego, neoromański z architektury bizantyjskiej, zbudowany w latach 1892 - 1894 oraz zamek. W połowie XIX wieku Hugo von Donnersmarck wybudował na miejscu starego murowanego zamku rycerskiego - zamek w stylu neogotyckim. Po czasie budowla została przebudowana przez Łazarza Henckel von Donnersmarcka i w takiej postaci przetrwała do dziś. Zamek zamieszkiwany był przez rodziną Donnersmarcków do 1945 roku, kiedy to zmuszeni byli oni go opuścić. Obiekt został przejęty przez Skarb państwa, zarządza nim Zespół Szkół Rolniczych . Otaczał go niewielki park krajobrazowy z pięknymi alejkami spacerowymi, wzdłuż których rosło wiele ciekawych okazów drzew. Zlokalizowany jest w niewielkim parku w odległości 200 m od głównej drogi. Nieopodal zamku znajdują się zabudowania folwarczne o ciekawej architekturze.
Dane zawarte w informacji pochodzą z literatury dostępnej na rynku
